က်န္းမာၿခင္းသည္ လာဘ္တစ္ပါးဆိုတာကို လူတိုင္းလက္ခံၾကမယ္ထင္ပါတယ္.. ေနထိုင္မေကာင္းၿဖစ္ၿပီဆို စိတ္ညစ္ၾကရစၿမဲမဟုတ္လား.. ကာကြယ္ၿခင္းသည္ ကုသၿခင္းထက္ထိေရာက္သည္လို႔ ဆိုၾကတဲ႔အတိုင္း က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္တဲ႔ ဘ၀ေလးတစ္ခု ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ဖို႔ ဘယ္လိုေနထိုင္စားေသာက္သင္႔တယ္ဆိုတာေလးကို မွ်ေ၀ခ်င္လို႔ ဒီပို႔စ္ေလးကိုေရးလိုက္တာပါ.. ခုေခာတ္မွာ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ႏွလံုးေရာဂါေတြၿဖစ္ၾက.. ကင္ဆာေရာဂါ.. ေသြးတိုးေရာဂါ.. ေသြးခ်ိဳဆီးခ်ိဳေရာဂါ.. ေလၿဖတ္ၿခင္း စတာေတြရဲ႕ ဖိစီးၿခင္းကို ခံၾကရတာေတြ ေတြ႔လာရပါတယ္.. အဲဒါေတြကို ဘယ္လိုကာကြယ္ထားသင္႔တယ္ဆိုတာေလး ဖတ္ၾကည္႔ရေအာင္ေနာ္..
က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္တဲ႔ေနထိုင္မႈပံုစံၿဖစ္ဖို႔ အဓိက ထိန္းခ်ဳပ္သင္႔တာ ၄ခုရွိပါတယ္..
၁။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားေလ႔က်င္႔ခန္းမ်ား
၂။ စားေသာက္မႈအေလ႔အက်င္႔
၃။ ေဆးလိပ္ေသာက္ၿခင္း
၄။ စိတ္ဖိစီးမႈ တို႔ပဲေပါ႔
၁။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားေလ႔က်င္႔ခန္းမ်ား
စကၤာပူႏိုင္ငံ Helath Promotion Board က Recommend လုပ္ထားတာကေတာ႔ လူတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ေန႔ကို နာရီ၀က္ႏႈန္းနဲ႔ တစ္ပတ္ကို အနည္းဆံုး ၅ၾကိမ္ ေလ႔က်င္႔ခန္းလုပ္သင္႔ပါတယ္.. ေခြၽးထြက္ၿပီး ၀င္သက္ထြက္သက္ကို ခပ္ၿပင္းၿပင္းေလးရွူရေလာက္တဲ႔အထိ ၿပင္းထန္ရင္အေနေတာ္ပါပဲတဲ႔.. ေလ႔က်င္႔ခန္းလုပ္ၿခင္႔ေၾကာင္႔ ႏွလံုးနဲ႔အဆုပ္ေတြ အားေကာင္းလာမယ္.. ပိုၿပီးတက္ၾကြရႊင္လန္းလာမယ္.. ကိုယ္ခႏၶာအခ်ိဳးအစား ပိုၿပီးက်နလွပလာမယ္.. စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာက်န္းမာေရးလဲ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္..
ေလ႔က်င္႔ခန္းလုပ္ရာမွာ ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းေစဖို႔ လိုက္နာသင္႔တာေလးေတြကေတာ႔..
က။ သင္႔ေတာ္ၿပီး သက္ေတာင္႔သက္သာရွိမယ္႔ အ၀တ္အစားေတြကို ၀တ္ဆင္ပါ
ခ။ သင္႔ေလ်ာ္ေသာ အားကစားဖိနပ္စီးပါ
ဂ။ ေလ႔က်င္႔ခန္းမလုပ္မီႏွင္႔လုပ္အၿပီး ေရေသာက္ပါ
ဃ။ အစာစားၿပီး အနည္းဆံုး ၂နာရီၾကာမွ ေလ႔က်င္႔ခန္းလုပ္ပါ
င။ ေသြးပူေလ႔က်င္႔ခန္းနွင္႔ အေၾကာေလွ်ာ႔ၿခင္းကို ၅မိနစ္ခန္႔စီ ၿပဳလုပ္ေပးပါ
စ။ ေၿဖးေၿဖးၿခင္းစၿပီး တေၿဖးေၿဖးအရွိန္ၿမွင္႔သြားပါ
ဆ။ ကိုယ္ခႏၶာအစိတ္အပိုင္းတစ္ခုခု အနာတရၿဖစ္ေနစဥ္ ေလ႔က်င္႔ခန္းမလုပ္သင္႔ပါ
ဇ။ ဖ်ားနာေနမေကာင္းစဥ္တြင္ ေလ႔က်င္႔ခန္းမလုပ္သင္႔ပါ
လြယ္ကူထိေရာက္တဲ႔ ေလ႔က်င္႔ခန္းေလးေတြ ဥပမာေပးရရင္ လမ္းေလွ်ာက္ၿခင္း၊ ေၿပးၿခင္း၊ ၾကိဳးခုန္ၿခင္း၊ ေလွကားတက္ၿခင္း၊ ၾကက္ေတာင္ရိုက္ၿခင္း၊ စက္ဘီးစီးၿခင္း၊ ေရကူးၿခင္းတို႔ပါပဲ..
၂။ စားေသာက္မႈအေလ႔အက်င္႔
ပံုမွာၿပထားတဲ႔အတိုင္း ပိရမစ္ရဲ႔ထိပ္ပိုင္းမွာရွိတာေလးေတြကို နည္းနည္းပဲစားသင္႔ပါတယ္.. တေန႔တာကိုယ္စားမယ္႔အစားအေသာက္ေတြကို ၾကိဳၿပီးစဥ္းစားထားမယ္.. ၾကိဳစီစဥ္ထားတဲ႔အတိုင္းလဲ စားမယ္ဆိုရင္ေတာ႔ အေကာင္ဆံုးပါပဲ.. ကိုယ္ၾကိဳက္တာတစ္ခုတည္းကို အမ်ားၾကီးမစားဘဲ အာဟာရစံုလင္စြာရေအာင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ အစားအစာေတြကို အခ်င္႔ေလးနဲ႔ စားေသာက္သင္႔ပါတယ္.. စကၤာပူမွာ လတ္တေလာတိုက္တြန္းေနတာကေတာ႔ "2 servings of fruits and 2 servings of vegetables a day" ပါတဲ႔.. "one serving" ကိုဥပမာေပးရရင္ ေအာက္ကပံုေလးေတြအတိုင္းပါပဲ..
၃။ ေဆးလိပ္ေသာက္ၿခင္း
ေဆးလိပ္ေသာက္ၿခင္းသည္ က်န္းမာေရးကို ဆိုးရြားစြာထိခိုက္ႏိုင္ပါသည္ ဆိုတာကို လူတိုင္းသိၾကပါတယ္.. ေဆးလိပ္ေၾကာင္႔ အဆုပ္ကင္ဆာေရာဂါ.. ႏွလံုးေရာဂါ.. နာတာရွည္အဆုပ္ေရာဂါ စတာေတြၿဖစ္ႏိုင္ပါတယ္.. ေဆးလိပ္ၿဖတ္လိုက္တာနဲ႔ သင္႔ခႏာကိုယ္ဟာ အရင္ပ်က္စီးခဲ႔သမွ်ေတြကို စၿပီးၿပဳၿပင္ေပးပါလိမ္႔မယ္.. က်န္းမာၿခင္းကို လိုလားသူတိုင္း ေငြကုန္ ေရာဂါရေစမယ္႔ ေဆးလိပ္ေသာက္ၿခင္းကို လံုး၀ေရွာင္က်ဥ္သင္႔ပါတယ္..
၄။ စိတ္ဖိစီးမႈ
ေန႔စဥ္လူမႈဘ၀ပတ္၀န္းက်င္မွာ က်င္လည္ေနရသူတိုင္း စိတ္ဖိစီးမႈနဲ႔ မကင္းႏိုင္ၾကပါဘူး.. အနည္းငယ္မွ်ေသာ စိတ္ဖိစီးမႈက သင္႔ကို စိတ္လႈပ္ရွားမႈေလးေတြေပးၿပီး သင္႔ရဲ႔စြမ္းေဆာင္ရည္ကို ၿမွင္႔တင္ေပးႏိုင္တာမို႔ ေကာင္းတယ္လို႔ေတာင္ဆိုႏိုင္ပါေသးတယ္.. ဒါေပမယ္႔ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ သိပ္မ်ားလာၿပီဆိုရင္ အခ်ိန္ၾကာၾကာလဲခံစားေနရၿပီဆိုရင္ေတာ႔ အႏၲရာယ္ရွိႏိုင္ပါတယ္.. စိတ္က်ေရာဂါ.. စိတ္ကစဥ္႔ကလ်ားၿဖစ္ၿခင္းေတြ ၿဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္.. အၿမဲစိတ္တိုေနတတ္ၿပီး မိသားစုနဲ႔အဆင္မေၿပတာေတြ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ သေဘာထားကြဲလြဲတာေတြလဲ ၿဖစ္တတ္ပါတယ္.. စိတ္ဖိစီးမႈေတြမ်ားလာၿပီဆို ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းၿမန္လာမယ္.. ေၾကာေတြတက္သလိုခံစားရမယ္.. အိပ္မေပ်ာ္ဘူးၿဖစ္မယ္.. စားခ်င္ေသာက္ခ်င္စိတ္မရွိၿဖစ္မယ္.. ဒါ႔အၿပင္ ေခါင္းကိုက္ၿခင္း၊ ဗိုက္ေအာင္႔ၿခင္း၊ ေမာပန္းႏြမ္းနယ္ေနၿခင္း၊ အာရံုစူးစိုက္လို႔မရၿခင္းေတြ ၿဖစ္လာတတ္ပါတယ္.. အဆိုးရြားဆံုးဆိုရင္ေတာ႔ ႏွလံုးေရာဂါ စိတ္ေရာဂါ စတာေတြ ၿဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္..
ဘ၀မွာ ၾကံဳေတြ႕ရႏိုင္တဲ႔ စိန္ေခၚမႈေတြကို ရင္ဆိုင္ႏိုင္ဖို႔ ၿပင္ဆင္ထားသင္႔ပါတယ္.. မိမိကိုယ္ကို ၿမင္ေအာင္ၾကည္႔တတ္ဖို႔လဲ အေရးၾကီးပါတယ္.. လုပ္စရာရွိတာေတြကို အခ်ိန္ဇယားေလးဆြဲၿပီး ၾကိဳတင္ၿပင္ဆင္ထားတတ္တာလဲ ေကာင္းတဲ႔အေလ႔အက်င္႔တစ္ခုပါပဲ.. ေလးေလးနက္နက္စဥ္းစားၿပီးမွ ဆံုးၿဖတ္တတ္ၿခင္းက အမွားေတြနည္းေစၿပီး ဆံုးၿဖတ္ခ်က္မ်ားလို႔ စိတ္ဖိစီးရတာကို ေလ်ာ႔ပါးေစမွာပါ.. အေၿပာင္းအလဲေတြနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြေနတတ္ၿခင္းကလဲ စိတ္ဖိစီးမႈကင္းေ၀းေစတဲ႔ ေဆးတစ္ခြက္ပါပဲ.. ေနာက္အေရးၾကီးတာတစ္ခုကေတာ႔ ကိုယ္႔အတြက္နဲ႔ ကိုယ္ခ်စ္တဲ႔သူေတြအတြက္ အခ်ိန္ေပးၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္.. ဘာကိုမဆို အေကာင္းဖက္ကၿမင္ၾကည္႔မယ္.. ကိုယ္႔အေနအထားကိုယ္႔ပတ္၀န္းက်င္ကို ေက်နပ္ေနတတ္မယ္.. ၿပသနာေတြကို မွ်ေ၀ခံစား ေၿဖရွင္းၾကမယ္.. ၾကင္နာတတ္မယ္.. ခ်စ္တတ္မယ္.. ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႕မယ္ဆိုရင္ စိတ္ဖိစီးမႈကင္းေ၀းတဲ႔ ေနထိုင္မႈပံုစံကို ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္မွာပါ...
ကဲ.. အားလံုးပဲ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္တဲ႔ဘ၀ေလး တည္ေဆာက္ႏိုင္ၾကပါေစေနာ္.. ကြၽန္မသိသမွ်ေလးေတြကို မွ်ေ၀ခ်င္တာ သက္သက္ပါပဲ.. ဖတ္ၿပီးလို႔ အရင္ကမသိေသးတာတစ္ခုခု သိသြားတယ္ဆိုရင္ပဲ ေရးရက်ိဳးနပ္တယ္လို႔ ခံယူထားပါတယ္..
